Een stakeholderstafel is een overlegvorm waarbij alle belanghebbenden rond een bepaalde problematiek gezamenlijk met elkaar in gesprek gaan. Een stakeholderstafel kan in vele fasen van een proces worden ingezet. Wel moet duidelijk zijn wat het doel van de tafel is, welk mandaat er is en wat er met de uitkomsten wordt gedaan.
Primair is een stakeholdertafel bedoeld om stakeholders van elkaar te laten leren en kennis te nemen van elkaars belangen en standpunten. Uitwisseling vindt dan ook plaats over:
- Informatie
- Procesvoortgang
- Groeps- en individuele belangen
- Meningen/visie/standpunten
- Kennis van aanpalende elementen
De meest voorkomende reden voor een stakeholdertafel is het komen tot afstemming van de wensen en belangen vanuit de verschillende stakeholders. Hierbij wordt gestreefd om tot consensus te komen op zoveel mogelijk aspecten rond het besproken onderwerp. Hoe meer consensus, des te minder er via bevoegd gezag (volksvertegenwoordiging) keuzes hoeven te worden gemaakt. Voor waar er wel keuzes nog moeten worden gemaakt, zijn (alle) argumenten en belangen goed in beeld gebracht en beschikbaar voor een zo optimaal mogelijk besluit.
Samenstelling stakeholderstafel
Voor het samenstellen van een stakeholdertafel moet er goed gekeken worden naar:
- Volledigheid van stakeholders (is iedereen vertegenwoordigd aan tafel?)
- Balans aan tafel t.a.v. stromingen (meningen)
Een stakeholdertafel heeft een onafhankelijke voorzitter en secretaris nodig om goed te kunnen functioneren. De voorzitter zal in samenspraak met de deelnemende stakeholders gekozen moeten worden.
Soms zijn bepaalde stakeholders meer vertegenwoordigd dan andere of zijn er voor een bepaalde belangenstroming meer stakeholders dan voor andere belangenstromingen. In dat geval kan er gewerkt worden met een platform voor een bepaalde belangenstroming waar vanuit er met een delegatie aan de stakeholdertafel kan worden deelgenomen. Vaak ontstaat zo'n platform ook al wel organisch (denk aan een wijkcomité, verzamelde actiegroepen, etc.). Deze "tweede ring" rond een stakeholdertafel vereist wel de nodige aandacht ten aanzien van uitwisseling van informatie en het betrokken houden bij het proces.
Een goede stakeholderanalyse is van belang om uit te voeren. Indien bepaalde belangenstromingen niet ingevuld kunnen worden, is het verstandig om voor deelname in de toekomst ruimte open te houden.
We kennen al veel vormen van stakeholdertafels in Nederland (rond Schiphol en de Gaswinning zijn er o.a. stakeholdertafels ingericht). Het heeft ook vaak een iets andere benaming. Bekend zijn:
- Omgevingsraad
- Omgevingsadviesraad
- Gebiedstafel
- Alderstafel
- MGA-tafel (Mutual Gains Approach)